خاموت‌ها نوعی آرماتور عرضی هستند که برای تقویت سازه‌های بتن‌آرمه، به‌ویژه ستون‌ها و تیرها، استفاده می‌شوند. دو نوع رایج خاموت عبارتند از خاموت بسته و خاموت اسپیرال (مارپیچی). تفاوت آن‌ها در موارد زیر است:

1. شکل و نحوه اجرا

  • خاموت بسته: معمولاً به شکل مستطیل یا مربع ساخته می‌شود و اضلاع آن کاملاً بسته است. در طول عضو بتنی (مثل ستون یا تیر) به صورت متناوب قرار می‌گیرد.

  • خاموت اسپیرال: به صورت مارپیچی (حلزونی) در اطراف میلگردهای طولی پیچیده می‌شود. این نوع بیشتر در ستون‌های دایره‌ای یا شفت‌های خاص استفاده می‌شود.

2. عملکرد سازه‌ای

  • خاموت بسته: بیشتر در ستون‌ها و تیرهای با مقطع مربعی یا مستطیلی استفاده شده و مقاومت خوبی در برابر برش و جلوگیری از کمانش میلگردهای طولی فراهم می‌کند.

  • خاموت اسپیرال: به‌علت پیوسته بودن، عملکرد بهتری در محصور کردن بتن دارد و به‌ویژه در برابر بارهای محوری زیاد (مثل زلزله) مقاومت بیشتری ایجاد می‌کند.

3. سهولت اجرا

  • خاموت بسته: ساده‌تر و با ابزار دستی یا نیمه‌خودکار قابل خم‌کاری و نصب است.

  • خاموت اسپیرال: نیاز به دستگاه خم‌کن مخصوص دارد و بیشتر در کارخانه تولید و به‌صورت آماده به پروژه آورده می‌شود.

4. موارد کاربرد

  • خاموت بسته: در ساختمان‌های معمولی و ستون‌های با مقاطع مستطیلی.

  • خاموت اسپیرال: در ستون‌های دایره‌ای، سیلوها، پایه پل‌ها و اعضای خاص با الزامات لرزه‌ای بالا.

محبوبترین میلگرد فولادی و کامپوزیتی بین مهندسان؟

محبوب‌ترین میلگردها بین مهندسان بسته به نوع پروژه، شرایط محیطی و هزینه متفاوت است، اما در مجموع می‌توان موارد زیر را به عنوان رایج‌ترین و محبوب‌ترین‌ها معرفی کرد:

1. میلگرد فولادی (سنتی)

محبوب‌ترین نوع:

  • میلگرد فولادی آجدار A3 (یا گرید 400)

دلایل محبوبیت:

  • مقاومت بالا در برابر کشش (مناسب برای اعضای کششی)

  • چسبندگی خوب به بتن

  • در دسترس بودن و قیمت مناسب

  • کاربرد گسترده در سازه‌های بتنی معمولی و مسکونی

کاربردها: ساختمان‌های بتنی، فونداسیون، تیر و ستون

2. میلگرد کامپوزیتی (غیرفلزی)

محبوب‌ترین نوع:

  • میلگرد FRP (پلیمری تقویت‌شده با الیاف، معمولاً GFRP یا CFRP)

دلایل محبوبیت در برخی پروژه‌ها:

  • مقاومت بسیار بالا در برابر خوردگی (ویژه مناطق مرطوب یا سازه‌های دریایی)

  • سبک‌تر از فولاد (تا 5 برابر سبک‌تر)

  • عدم رسانایی الکتریکی و مغناطیسی (برای کاربردهای خاص)

کاربردها: پل‌ها، سازه‌های دریایی، تونل‌ها، بیمارستان‌ها (جهت کاهش میدان مغناطیسی)