قلاب لرزه‌ای در خاموت کامپوزیتی (FRP stirrups) نقش بسیار مهمی در رفتار لرزه‌ای سازه‌های بتن‌آرمه دارد، اما با توجه به تفاوت‌های بنیادی بین میلگردهای فولادی و کامپوزیتی، این موضوع پیچیده‌تر می‌شود.

1. وظیفه قلاب در خاموت‌ها:

در سازه‌های بتنی با میلگرد فولادی، قلاب ۱۳۵ درجه‌ای در انتهای خاموت باعث:

  • گیرایی مکانیکی مناسب با بتن و میلگردهای طولی

  • جلوگیری از باز شدن خاموت در هنگام زلزله

  • حفظ انسجام بتن تحت تنش‌های برشی و پیچشی شدید
    می‌شود.

2. چالش در میلگرد کامپوزیتی:

میلگردهای کامپوزیتی (مانند GFRP یا CFRP) برخلاف فولاد:

  • رفتار ترد (brittle) دارند و خاصیت تغییر شکل پلاستیک ندارند.

  • به سختی یا اصلاً نمی‌توانند به صورت قلاب‌دار خم شوند، چون شعاع خمش محدود و خطر شکست در ناحیه خم بالا می‌رود.

  • معمولاً بدون قلاب در انتها اجرا می‌شوند یا با روش‌های خاص جایگزین می‌گردند.

3. اهمیت قلاب در رفتار لرزه‌ای:

در رفتار لرزه‌ای، انتهای خاموت باید:

  • از لغزش جلوگیری کند

  • پیوند مطمئن با بتن و میلگردهای طولی برقرار کند

  • نیروهای برشی و پیچشی را به خوبی منتقل کند

نبود قلاب لرزه‌ای در میلگرد کامپوزیتی می‌تواند باعث:

  • کاهش ظرفیت برشی عضو سازه‌ای

  • از بین رفتن انسجام بتن در ناحیه بحرانی

  • افزایش احتمال شکست ناگهانی

4. راهکارهای جایگزین در میلگردهای کامپوزیتی:

چون قلاب‌دار کردن دشوار است، معمولاً از راهکارهای زیر استفاده می‌شود:

  • افزایش طول گیرایی (Embedment length)

  • استفاده از چسب‌های اپوکسی یا پوشش شنی برای افزایش اصطکاک

  • شکل‌دهی کارخانه‌ای با کنترل دقیق شعاع خم

  • استفاده از گیره یا سیستم‌های نگهدارنده مکانیکی در محل تقاطع

جمع‌بندی:

در خاموت‌های کامپوزیتی، قلاب لرزه‌ای اهمیت بالایی برای عملکرد مناسب تحت زلزله دارد، اما چون رفتار مکانیکی این میلگردها متفاوت است، طراحی و جزئیات اجرایی آن باید با دقت زیاد و با رعایت استانداردهای خاص (مثل ACI 440) انجام شود.