در سازه‌های GBS (Gravity Based Structure) که معمولاً در پروژه‌های نفت و گاز دریایی استفاده می‌شوند، انکرهد (Anchor Head) بخش مهمی از سیستم اتصال بین تجهیزات فولادی و بدنه بتنی سنگین سازه است. اجرای آن چند مرحله و فلسفه عملکرد مشخص دارد:

1. جایگاه و نقش انکرهد در GBS

  • کارکرد اصلی: انکرهد وظیفه انتقال بارهای کششی و برشی از اجزای فولادی (مثل ستون‌ها، پلنت‌ها، جرثقیل‌ها یا پایپ‌رک‌ها) به بدنه بتنی را برعهده دارد.

  • محیط کاری: GBS معمولاً در آب‌های عمیق روی بستر دریا قرار می‌گیرد و بارهای موج، باد، جریان آب، لرزه و حتی ضربه کشتی را تحمل می‌کند. انکرهد باید تمام این نیروها را به شکل ایمن به بتن منتقل کند.

2. مراحل اجرای انکرهدهای کامپوزیتی در GBS

مرحله 1: طراحی و پیش‌بینی محل قرارگیری

  • پیش از بتن‌ریزی، محل دقیق انکرهدها در نقشه‌های شاپ‌دراوینگ مشخص می‌شود.

  • فاصله از لبه بتن، عمق کاشت، و فاصله بین انکرها با توجه به استانداردهایی مثل ACI 318 Appendix D یا ISO 19902 تعیین می‌شود.

مرحله 2: قالب‌بندی و نصب میل‌مهارها

  • میل‌مهار (Anchor Rod) به همراه صفحه انتهایی یا انکرهد در قالب بتنی نصب می‌شود.

  • انکرهد می‌تواند به صورت هد فولادی جوش‌شده یا صفحه گِرد/مربعی سوراخ‌دار باشد که باعث افزایش سطح درگیری و جلوگیری از کشش مستقیم میلگرد از بتن می‌شود.

مرحله 3: بتن‌ریزی

  • بتن با کارایی بالا (High-Performance Concrete) و مقاومت فشاری زیاد ریخته می‌شود تا اتصال انکرهد کامپوزیتی با فولادی با بتن محکم شود.

  • کنترل ویبره و تراکم بتن در اطراف انکر بسیار مهم است تا حفره هوا باقی نماند.

مرحله 4: نصب تجهیزات

  • بعد از عمل‌آوری بتن، تجهیزات فولادی روی انکرها سوار و با مهره‌های مقاوم ضدخوردگی بسته می‌شوند.

  • در GBS معمولاً از فولاد دوپلکس یا سوپراستینلس برای مهره و واشر استفاده می‌شود تا در محیط شور دریایی دوام داشته باشند.

3. نحوه عملکرد انکرهد کامپوزیتی در GBS

  1. انتقال نیرو:

    • وقتی بار کششی یا برشی به تجهیز وارد می‌شود، انکرهد با سطح بزرگتر خود مانع از کشیده‌شدن مستقیم میلگرد از بتن می‌شود.

    • این شکل باعث می‌شود نیرو به حجم بزرگتری از بتن منتقل شود و شکست مخروطی یا Pull-out دیرتر رخ دهد.

  2. جلوگیری از شکست موضعی بتن:

    • انکرهد باعث توزیع یکنواخت تنش‌ها در اطراف خود می‌شود و فشار نقطه‌ای را کاهش می‌دهد.

    • در بارهای دینامیکی (مثل موج یا زلزله)، این توزیع بار حیاتی است.

  3. دوام در محیط دریایی:

    • سطح انکرهد و میل‌مهار معمولاً با پوشش اپوکسی یا گالوانیزه گرم محافظت می‌شود.

    • در GBS چون تعمیرات دشوار است، طراحی بر اساس طول عمر ۳۰ تا ۵۰ سال انجام می‌شود.

4. مثال واقعی

در پروژه‌های Condeep (یک نوع GBS ساخت نروژ)، انکرهدها در نقاط اتصال دکل‌ها، سامانه‌های پهلوگیری کشتی، و سازه‌های انتقال لوله‌ها تعبیه شده‌اند. در این پروژه‌ها انکرهدها به صورت میل‌گرد مهار فولادی یا کامپوزیتی با کلاهک مخروطی یا صفحه‌ای ساخته شده و در عمق بتن نصب می‌شوند تا در برابر بارهای جانبی و کششی پایدار بمانند.