وب سایت مهندس عبدالنور افرند

در کارگاه‌های ساختمانی، حضور افراد بدون مهارت یکی از دلایل اصلی حوادث، اشتباهات اجرایی و افت کیفیت سازه است.
در حالی‌که طبق مقررات، تمامی نیروهای اجرایی باید دارای کارت مهارت فنی و حرفه‌ای معتبر باشند.اما واقعیت می‌گوید: در بسیاری از پروژه‌ها، این شرط رعایت نمی‌شود!

🔹 کارت مهارت فنی چیست؟

کارت مهارت فنی، مدرکی است که توسط سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور صادر می‌شود.این کارت نشان‌دهنده تسلط فرد بر یک حرفه مشخص است؛ مثل:

• آرماتوربند

• قالب‌بند

• جوشکار

• بنّای سفت‌کار

• کارگر ایمنی

• برقکار ساختمان

• لوله‌کش

🎯 هدف از صدور این کارت: افزایش کیفیت اجرا، کاهش حوادث، و استانداردسازی مهارت‌هاست.

🔹 مبنای قانونی

طبق ماده ۴ قانون نظام مهندسی ساختمان و همچنین آیین‌نامه حفاظتی کارگاه‌های ساختمانی:

“به‌کارگیری نیروی انسانی فاقد صلاحیت فنی ممنوع است.”

همچنین، شهرداری‌ها و سازمان نظام مهندسی موظف‌اند هنگام صدور مجوز شروع عملیات، وجود نیروهای دارای کارت مهارت را کنترل کنند.

🔹 نقش مجری و کارفرما

• مجری ذیصلاح باید قبل از شروع هر عملیات (آرماتوربندی، قالب‌بندی، اسکلت، تاسیسات و...) از نیروهای دارای کارت مهارت استفاده کند.

• کارفرما باید در قراردادهای فرعی، الزام داشتن کارت مهارت را قید نماید.

• ناظر نیز می‌تواند در گزارش خود، نبود نیروی ماهر را به‌عنوان تخلف ذکر کند.

🔹 مزایای داشتن کارت مهارت

✅ افزایش ایمنی کارگاه
✅ کاهش خطاهای اجرایی
✅ افزایش بهره‌وری و سرعت اجرا
✅ امکان بیمه‌کردن نیروها به‌صورت قانونی
✅ اعتبار پروژه نزد ناظر و شهرداری

🔹 پیامدهای نداشتن کارت مهارت

❌ بروز حوادث کاری و مشکلات حقوقی برای کارفرما
❌ رد گزارش مجری توسط ناظر
❌ توقف کارگاه توسط شهرداری یا بازرسی کار
❌ کیفیت پایین ساخت و نیاز به دوباره‌کاری
❌ عدم امکان بیمه نیروی فاقد کارت

🔹 چگونه کارت مهارت بگیریم؟

1. مراجعه به مراکز آموزش فنی و حرفه‌ای (وابسته به وزارت کار)

2. شرکت در آزمون تئوری و عملی تخصص مربوطه

3. دریافت کارت مهارت با درج عنوان شغلی و شماره ملی

📘 برخی اتحادیه‌های صنفی مانند جوشکاران یا آرماتوربندان نیز در صدور گواهی مهارت همکاری دارند.

🔹 چک‌لیست کنترل برای مجری و ناظر:

✅ آیا پیمانکاران جزء دارای کارت مهارت معتبر هستند؟
✅ آیا کارت‌ها با نام افراد حاضر در کارگاه مطابقت دارد؟
✅ آیا رشته درج‌شده در کارت با شغل فعلی او هماهنگ است؟
✅ آیا مجری مدارک را بایگانی و به ناظر ارائه کرده است؟

مهارت، امنیت می‌آورد.
کارت مهارت فقط یک کارت نیست؛ گواهی کیفیت، دقت و ایمنی پروژه است.

👷‍♂️ کارفرما، مجری و ناظر هر سه باید برای حضور نیروهای دارای صلاحیت همکاری کنند بدون آن، پروژه‌ای ایمن و قانونی نخواهیم داشت.

آیا نیروهای پروژه‌ات کارت مهارت دارند؟
ساختمان ایمن با کارگر ماهر شروع می‌شود، نه با دیوارهای بلند!

در پروژه‌های ساختمانی، رابطه‌ی بین کارفرما و مجری ذیصلاح یکی از حساس‌ترین روابط کاری است.کارفرما سرمایه‌گذار پروژه است، و مجری ذیصلاح مسئول اجرای اصولی و قانونی ساختمان.اما در عمل، همیشه رضایت کامل وجود ندارد! چرا؟

🔹 ۱. تفاوت دیدگاه‌ها

• کارفرما: به‌دنبال کاهش هزینه‌ها و سرعت در اجراست.

• مجری ذیصلاح: موظف است کار را مطابق آیین‌نامه و مقررات انجام دهد، حتی اگر باعث افزایش هزینه یا زمان شود.

🎯 نتیجه: گاهی مجری برای حفظ کیفیت، جلوی خواسته‌های اقتصادی کارفرما می‌ایستد و این ممکن است باعث نارضایتی شود.

🔹 ۲. آگاهی کارفرما از نقش مجری

بسیاری از کارفرماها هنوز نمی‌دانند مجری ذیصلاح چه وظیفه‌ای دارد.
تصورشان این است که مجری «پیمانکار» است و باید فقط اجرا کند، در حالی که مجری نماینده قانون در کارگاه است.

📘 مجری ذیصلاح پاسخ‌گوی سازمان نظام مهندسی و شهرداری است، نه صرفاً خواسته‌های شخصی کارفرما.

🔹 ۳. کیفیت اجرا و نظم کارگاهی

در پروژه‌هایی که مجری ذیصلاح حضور واقعی دارد:

• ایمنی کارگاه رعایت می‌شود

• بتن‌ریزی اصولی و مستند انجام می‌گیرد

• خطاهای اجرایی کمتر است

در این حالت، رضایت کارفرما معمولاً بالا است چون:
✅ دوباره‌کاری ندارد
✅ کیفیت کار محسوس است
✅ روند کار شفاف است

اما در کارگاه‌هایی که مجری فقط «اسمی» حضور دارد (صوری):
❌ کنترل کیفی ضعیف است
❌ ناظر با مشکل مواجه می‌شود
❌ کارفرما در پایان دچار هزینه‌های پنهان می‌گردد

🔹 ۴. شفافیت مالی و قراردادی

نارضایتی اغلب از قراردادهای مبهم ناشی می‌شود:

• نبود جدول زمانی و پرداخت مرحله‌ای

• نداشتن فهرست ریز کارها

• اختلاف در هزینه مصالح

🔑 راه‌حل: تنظیم قرارداد دقیق بین کارفرما و مجری شامل:

• محدوده مسئولیت

• برنامه زمان‌بندی

• نحوه پرداخت

• شرایط فسخ

🔹 ۵. تعامل با مهندس ناظر و دستگاه نظارت

اگر مجری با ناظر هماهنگ باشد، رضایت کارفرما بیشتر است چون پروژه بدون تنش پیش می‌رود.اما در مواردی که مجری و ناظر باهم اختلاف دارند، کارفرما معمولاً سردرگم می‌شود و احساس می‌کند پروژه کند پیش می‌رود.

🔹 نتیجه‌گیری

رضایت کارفرما از مجری زمانی حاصل می‌شود که:
✅ مجری واقعاً در کارگاه حضور داشته باشد
✅ کارفرما بداند مجری مجری است، نه پیمانکار
✅ ارتباط شفاف و حرفه‌ای بین طرفین برقرار باشد
✅ کیفیت بر هزینه اولویت داشته باشد

«رضایت کارفرما از مجری ذیصلاح زمانی واقعی است که قانون، کیفیت و صداقت در کارگاه باهم جمع شوند.»

👷‍♂️ مجری حرفه‌ای می‌سازد، کارفرمای آگاه حمایت می‌کند، ناظر تأیید می‌کند.

در پروژه‌های ساختمانی، مخصوصاً ساختمان‌های بتنی، حضور مجری ذیصلاح و مهندس ناظر نقش حیاتی دارد.
اما در بسیاری از کارگاه‌ها، این دو مفهوم باهم اشتباه گرفته می‌شوند یا عملاً حذف می‌گردند.
نتیجه؟ 👇
❌ ضعف در کنترل کیفیت بتن
❌ عدم رعایت آیین‌نامه‌ها
❌ خطرات جانی و مالی برای ساکنان آینده

🔹 مجری ذیصلاح کیست؟

مجری ذیصلاح، شخص حقیقی یا حقوقی است که دارای پروانه اشتغال به کار اجرای ساختمان از سازمان نظام مهندسی ساختمان است.
وظایف اصلی او:

• اجرای صحیح نقشه‌ها و جزئیات مصوب

• تأمین ایمنی کارگاه و کارگران

• کنترل کیفیت مصالح و بتن

• هماهنگی بین کارفرما، ناظر و دستگاه نظارت

• امضای پایان کار از نظر اجرا

📘 ماده ۴ قانون نظام مهندسی: اجرای ساختمان‌ها باید توسط مجری ذیصلاح انجام شود.

🔹 مهندس ناظر چه نقشی دارد؟

مهندس ناظر وظیفه کنترل و نظارت بر اجرای صحیح عملیات ساختمانی را دارد.
او مسئول تأیید یا رد مراحل اجرایی است، نه اجرای آنها.
ناظر باید:

• کنترل کند بتن‌ریزی مطابق نقشه و آیین‌نامه باشد

• نمونه‌گیری و آزمایش‌های بتن انجام شود

• میلگردها طبق نقشه اجرا شوند

• از اصلاح خطاها اطمینان حاصل کند

⚠️ ناظر نباید در نقش مجری ظاهر شود — مسئولیت‌ها جدا هستند!

🔹 در ساختمان بتنی، مهم‌ترین نقاط نظارت:

1. پی و فونداسیون: کنترل ابعاد، آرماتورگذاری، بتن مگر، رطوبت‌گیر

2. ستون‌ها: موقعیت دقیق، وصله‌ها، پوشش بتن

3. سقف‌ها: فاصله میلگردها، قالب‌بندی، ویبره، عمل‌آوری

4. بتن‌ریزی: دمای هوا، ویبره، نمونه‌گیری (کیوب یا استوانه‌ای)

5. رفع اشکالات: هر ترک یا حفره باید ثبت و گزارش شود

🔹 اگر مجری ذیصلاح نباشد، چه می‌شود؟

• مسئولیت اجرای غلط بر عهده مالک است.

• شهرداری ممکن است پایان کار را صادر نکند.

• در صورت بروز حادثه، ناظر نیز به اتهام قصور تحت پیگرد قرار می‌گیرد.

• کیفیت ساخت پایین و دوام ساختمان کم می‌شود.

🔹 چطور تشخیص دهیم مجری ذیصلاح وجود دارد؟

✅ پروانه اشتغال معتبر از سازمان نظام مهندسی
✅ معرفی رسمی مجری در پروانه ساختمانی
✅ تابلو معرفی مجری در محل پروژه
✅ حضور فعال در کارگاه و امضای صورت‌جلسات

👷‍♂️ مجری می‌سازد
👀 ناظر کنترل می‌کند
📜 کارفرما تأمین مالی می‌کند

هرکدام جای خود را دارند و نبود یکی، تعادل پروژه را به‌هم می‌زند.

«اگر امروز مجری ذیصلاح در کارگاهت نیست، یعنی کیفیت و ایمنی را به شانس سپرده‌ای!»

🔧 مجری می‌سازد، ناظر تأیید می‌کند، قانون حمایت می‌کند.