وب سایت مهندس عبدالنور افرند

تابلو مشخصات پروژه، فقط یک تابلوی تزئینی نیست!این تابلو هویت رسمی کارگاه ساختمانی است و نشان می‌دهد پروژه تحت نظارت و اجرای قانونی انجام می‌شود.نبود یا نصب نادرست آن می‌تواند نشانه‌ای از:

• ضعف در مدیریت کارگاه،

• عدم حضور مجری ذیصلاح،

• یا تخلف ساختمانی باشد.

🔹 ۱. الزامات قانونی نصب تابلو

طبق آیین‌نامه اجرایی ماده ۳۳ قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان:

“مجری ذیصلاح موظف است در ابتدای عملیات ساختمانی، تابلو مشخصات پروژه را در محل مناسب و قابل رؤیت از معابر عمومی نصب نماید.”

این تابلو باید شامل اطلاعات کامل و به‌روز باشد.

🔹 ۲. اطلاعات الزامی روی تابلو

✅ نام و نام خانوادگی مالک (کارفرما)
✅ شماره پروانه ساختمانی
✅ آدرس دقیق ملک
✅ نام و شماره پروانه اشتغال:

• مهندس ناظر

• مجری ذیصلاح

• طراح معماری، سازه، برق، مکانیک (در پروژه‌های بزرگ‌تر)
  ✅ شماره تماس اضطراری
  ✅ مساحت زمین، تعداد طبقات و نوع سازه (بتنی یا فلزی)
  ✅ تاریخ شروع عملیات
  ✅ هشدارهای ایمنی و مقررات ورود به کارگاه

📘 در برخی شهرها مثل تهران، شیراز، مشهد و اصفهان، فرمت تابلو توسط سازمان نظام مهندسی استان مشخص و استاندارد است.

🔹 ۳. محل مناسب نصب تابلو

🔸 تابلو باید در محلی نصب شود که:

• از خیابان یا معبر عمومی به‌راحتی قابل مشاهده باشد

• مانع عبور و مرور عابرین نشود

• در معرض دید ناظر و بازرسان شهرداری باشد

• در صورت امکان، نزدیک ورودی اصلی کارگاه نصب گردد

⚠️ نصب تابلو در داخل محوطه یا پشت داربست، تخلف محسوب می‌شود چون قابل رؤیت عمومی نیست.

🔹 ۴. ابعاد و جنس تابلو

• ابعاد معمول: حدود ۱×۱٫۵ متر تا ۱٫۲×۲ متر (بسته به دستورالعمل استان)

• جنس: فلزی یا کامپوزیت مقاوم در برابر باد و باران

• نوشته‌ها: خوانا، با رنگ متضاد و ضدآب

• نصب: مستحکم و ایمن روی پایه یا دیوار

🔹 ۵. وظایف مجری و ناظر در خصوص تابلو

👷‍♂️ مجری ذیصلاح:

• موظف به نصب تابلو در شروع عملیات

• مسئول نگهداری و به‌روزرسانی اطلاعات روی تابلو

👀 مهندس ناظر:

• باید در گزارش مرحله‌ای خود، نصب تابلو را تأیید کند

• در صورت نبود تابلو، موظف است تذکر کتبی بدهد و در گزارش نظارت قید نماید

🔹 ۶. پیامدهای نداشتن تابلو

❌ اخطار از سوی ناظر یا شهرداری
❌ توقف عملیات ساختمانی تا نصب تابلو
❌ برداشت منفی از اعتبار پروژه (به‌ویژه در پروژه‌های با ناظر و مجری صوری)
❌ امکان شناسایی سخت‌تر در حوادث یا بازرسی‌ها

🔹 ۷. جمع‌بندی

تابلو مشخصات پروژه یعنی شناسنامه کارگاه.
هر کارگاه بدون تابلو، پروژه‌ای بی‌هویت از دید قانون و نظارت است.

📜 نصب تابلو در محل مناسب نشانه‌ی شفافیت، مسئولیت‌پذیری و اجرای قانونی پروژه است.

آیا در کارگاهت تابلو مشخصات نصب شده است؟
تابلو فقط یک تابلو نیست،شناسنامه پروژه و نشانه‌ی حضور مجری و ناظر واقعی است.

کارگاه ساختمانی محیطی پرخطر است،ارتفاع، تجهیزات سنگین، مصالح حجیم و فعالیت‌های پرریسک.به همین دلیل، قانون‌گذار برای اشتغال در چنین محیطی شرایط سنی و اقامتی مشخصی تعیین کرده است.با این‌حال، در برخی پروژه‌ها هنوز دیده می‌شود که افراد زیر ۱۸ سال یا اتباع فاقد مجوز مشغول به کار هستند.
این موضوع هم غیراخلاقی و هم غیرقانونی است.

🔹 ۱. کار افراد زیر ۱۸ سال در کارگاه‌ها

طبق ماده ۷۹ قانون کار جمهوری اسلامی ایران:

“به‌کارگیری افراد کمتر از ۱۵ سال تمام ممنوع است.”

و طبق ماده ۸۰ و ۸۴ قانون کار:

افراد ۱۵ تا ۱۸ سال فقط در کارهای سبک و غیرمضر مجاز هستند، آن‌هم با گواهی سلامت و اجازه کتبی ولی یا قیم.

⚠️ نتیجه:
✅ هیچ فرد زیر ۱۸ سال نباید در محیط‌های پرخطر مانند کارگاه‌های ساختمانی فعالیت کند.
✅ این کار تخلف محسوب می‌شود و در صورت بروز حادثه، کارفرما و مجری هر دو مسئولیت کیفری و مالی خواهند داشت.

🔹 ۲. اشتغال اتباع بیگانه

طبق ماده ۱۲۰ تا ۱۲۹ قانون کار:

اتباع خارجی فقط در صورتی مجاز به کار هستند که دارای:

• پروانه کار معتبر از وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی باشند.

• و شغل آنها در فهرست مشاغل مجاز برای اتباع بیگانه باشد.

بدون داشتن مجوز رسمی:
❌ کارفرما مرتکب تخلف می‌شود
❌ بیمه کارگران ممکن نیست
❌ در صورت حادثه، خسارت کامل بر عهده کارفرما خواهد بود

📘 در بسیاری از پروژه‌ها دیده می‌شود که اتباع بدون مجوز یا بدون بیمه مشغول به کار هستند — این موضوع از دید بازرسی کار و ناظر فنی تخلف جدی است.

🔹 ۳. نقش ناظر و مجری ذیصلاح

• مجری ذیصلاح: موظف است از به‌کارگیری نیروی فاقد شرایط قانونی جلوگیری کند.

• ناظر: باید در بازدیدهای دوره‌ای، وضعیت نیروی انسانی را بررسی و در صورت مشاهده تخلف، گزارش کتبی به نظام مهندسی و شهرداری ارائه دهد.

• کارفرما: مسئول اصلی تأمین نیروی مجاز و دارای مجوز کار است.

🔹 ۴. عواقب قانونی و حرفه‌ای

❌ جریمه نقدی سنگین برای کارفرما طبق ماده ۱۸۱ قانون کار
❌ تعلیق یا لغو پروانه مجری در صورت تکرار تخلف
❌ توقف کارگاه توسط اداره کار یا شهرداری
❌ مسئولیت کیفری در صورت وقوع حادثه برای افراد زیر ۱۸ سال یا اتباع فاقد مجوز

🔹 ۵. چک‌لیست کنترل نیروهای کارگاه

✅ کارت ملی یا مجوز اقامت معتبر برای اتباع
✅ پروانه کار رسمی صادره از وزارت کار
✅ شناسنامه و مدرک سنی نیروهای ایرانی
✅ دفتر حضور و لیست بیمه نیروها
✅ کنترل مستند توسط مجری و ناظر

🔹 ۶. جمع‌بندی

🚫 کارگاه ایمن، محل کار کودک یا نیروی غیرمجاز نیست.
مجری حرفه‌ای، امنیت و قانون را فدای سرعت و ارزانی نمی‌کند.

👷‍♂️ به‌کارگیری نیروی فاقد صلاحیت یا غیرقانونی، نه‌تنها تخلف از قانون است بلکه بی‌توجهی به جان انسان‌ها محسوب می‌شود.

آیا در کارگاهت افراد زیر ۱۸ سال یا اتباع بدون مجوز کار می‌کنند؟
قانون می‌گوید نه، وجدان هم می‌گوید نه!

در کارگاه‌های ساختمانی، حضور افراد بدون مهارت یکی از دلایل اصلی حوادث، اشتباهات اجرایی و افت کیفیت سازه است.
در حالی‌که طبق مقررات، تمامی نیروهای اجرایی باید دارای کارت مهارت فنی و حرفه‌ای معتبر باشند.اما واقعیت می‌گوید: در بسیاری از پروژه‌ها، این شرط رعایت نمی‌شود!

🔹 کارت مهارت فنی چیست؟

کارت مهارت فنی، مدرکی است که توسط سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور صادر می‌شود.این کارت نشان‌دهنده تسلط فرد بر یک حرفه مشخص است؛ مثل:

• آرماتوربند

• قالب‌بند

• جوشکار

• بنّای سفت‌کار

• کارگر ایمنی

• برقکار ساختمان

• لوله‌کش

🎯 هدف از صدور این کارت: افزایش کیفیت اجرا، کاهش حوادث، و استانداردسازی مهارت‌هاست.

🔹 مبنای قانونی

طبق ماده ۴ قانون نظام مهندسی ساختمان و همچنین آیین‌نامه حفاظتی کارگاه‌های ساختمانی:

“به‌کارگیری نیروی انسانی فاقد صلاحیت فنی ممنوع است.”

همچنین، شهرداری‌ها و سازمان نظام مهندسی موظف‌اند هنگام صدور مجوز شروع عملیات، وجود نیروهای دارای کارت مهارت را کنترل کنند.

🔹 نقش مجری و کارفرما

• مجری ذیصلاح باید قبل از شروع هر عملیات (آرماتوربندی، قالب‌بندی، اسکلت، تاسیسات و...) از نیروهای دارای کارت مهارت استفاده کند.

• کارفرما باید در قراردادهای فرعی، الزام داشتن کارت مهارت را قید نماید.

• ناظر نیز می‌تواند در گزارش خود، نبود نیروی ماهر را به‌عنوان تخلف ذکر کند.

🔹 مزایای داشتن کارت مهارت

✅ افزایش ایمنی کارگاه
✅ کاهش خطاهای اجرایی
✅ افزایش بهره‌وری و سرعت اجرا
✅ امکان بیمه‌کردن نیروها به‌صورت قانونی
✅ اعتبار پروژه نزد ناظر و شهرداری

🔹 پیامدهای نداشتن کارت مهارت

❌ بروز حوادث کاری و مشکلات حقوقی برای کارفرما
❌ رد گزارش مجری توسط ناظر
❌ توقف کارگاه توسط شهرداری یا بازرسی کار
❌ کیفیت پایین ساخت و نیاز به دوباره‌کاری
❌ عدم امکان بیمه نیروی فاقد کارت

🔹 چگونه کارت مهارت بگیریم؟

1. مراجعه به مراکز آموزش فنی و حرفه‌ای (وابسته به وزارت کار)

2. شرکت در آزمون تئوری و عملی تخصص مربوطه

3. دریافت کارت مهارت با درج عنوان شغلی و شماره ملی

📘 برخی اتحادیه‌های صنفی مانند جوشکاران یا آرماتوربندان نیز در صدور گواهی مهارت همکاری دارند.

🔹 چک‌لیست کنترل برای مجری و ناظر:

✅ آیا پیمانکاران جزء دارای کارت مهارت معتبر هستند؟
✅ آیا کارت‌ها با نام افراد حاضر در کارگاه مطابقت دارد؟
✅ آیا رشته درج‌شده در کارت با شغل فعلی او هماهنگ است؟
✅ آیا مجری مدارک را بایگانی و به ناظر ارائه کرده است؟

مهارت، امنیت می‌آورد.
کارت مهارت فقط یک کارت نیست؛ گواهی کیفیت، دقت و ایمنی پروژه است.

👷‍♂️ کارفرما، مجری و ناظر هر سه باید برای حضور نیروهای دارای صلاحیت همکاری کنند بدون آن، پروژه‌ای ایمن و قانونی نخواهیم داشت.

آیا نیروهای پروژه‌ات کارت مهارت دارند؟
ساختمان ایمن با کارگر ماهر شروع می‌شود، نه با دیوارهای بلند!

هر پروژه‌ی ساختمانی، مخصوصاً در مناطق شهری متراکم، با ریسک‌های مالی، جانی و فنی زیادی مواجه است:

• احتمال ریزش دیواره گود

• ترک خوردن یا نشست ساختمان‌های مجاور

• سقوط مصالح یا ابزار از ارتفاع

• حوادث کارگری

در چنین شرایطی، بیمه ساختمانی و بیمه ساختمان‌های مجاور نه‌تنها یک الزام قانونی است، بلکه سپر ایمنی پروژه محسوب می‌شود.

🔹 انواع بیمه‌های لازم در پروژه‌های ساختمانی

1️⃣ بیمه مسئولیت مدنی کارفرما در برابر کارکنان

• پوشش: حوادث ناشی از کار (سقوط، بریدگی، برق‌گرفتگی و...)

• الزام: طبق ماده ۱۴۸ قانون کار و آیین‌نامه ایمنی کارگاه‌ها

• ذی‌نفع: کارگران و خانواده‌های آنان

🎯 نکته: بدون این بیمه، هر حادثه می‌تواند باعث مسئولیت کیفری و جریمه‌های سنگین برای کارفرما شود.

2️⃣ بیمه تمام خطر پیمانکاران (Contractor’s All Risk)

• پوشش کامل برای ساختمان در حال ساخت در برابر خطراتی مثل آتش‌سوزی، انفجار، سقوط، زلزله، سرقت و...

• شامل بخش «مسئولیت در برابر اموال مجاور» نیز هست.

• بهترین بیمه برای پروژه‌های بزرگ و ساختمانی است.

📘 بسیاری از مجریان ذیصلاح این بیمه را به‌صورت الزامی از کارفرما درخواست می‌کنند قبل از شروع عملیات اجرایی.

3️⃣ بیمه ساختمان‌های مجاور (Third Party Liability)

• پوشش خساراتی که در اثر گودبرداری یا ارتعاشات به ساختمان‌های همسایه وارد می‌شود.

• بسیار حیاتی در پروژه‌های شهری با گودبرداری عمیق یا همجواری ساختمان‌های قدیمی.

⚠️ در صورت نداشتن این بیمه، کارفرما و مجری هر دو در برابر خسارات مسئول خواهند بود.

🔹 چه کسانی باید بیمه را تهیه کنند؟

• کارفرما: مسئول اصلی عقد قرارداد بیمه

• مجری ذیصلاح: باید پیش از شروع کار، نسخه بیمه‌نامه را بررسی و تأیید کند

• ناظر: موظف به کنترل وجود بیمه پیش از صدور مجوز شروع عملیات است

🔹 مدارک لازم برای بیمه کردن پروژه

• پروانه ساختمانی

• نقشه‌های مصوب و متراژ زیربنا

• مشخصات مالک، مجری و پیمانکار

• گزارش خاک‌برداری و گودبرداری

• برآورد هزینه ساخت

🔹 مزایای بیمه برای کارفرما

✅ اطمینان از جبران خسارات احتمالی
✅ جلوگیری از تعطیلی پروژه در صورت حادثه
✅ کاهش ریسک مالی و حقوقی
✅ افزایش اعتماد ناظر و دستگاه نظارت

🔹 عواقب نداشتن بیمه

❌ توقف پروژه توسط شهرداری یا ناظر
❌ جریمه و مسئولیت حقوقی در صورت خسارت
❌ هزینه‌های غیرقابل جبران در حوادث کاری
❌ مشکلات در دریافت پایان‌کار

🔹 جمع‌بندی

🔐 بیمه یعنی آرامش در پروژه.
ساختمان بدون بیمه، مثل سازه بدون فونداسیون است ،دیر یا زود فرو می‌ریزد!

📜 کارفرما موظف است پیش از شروع عملیات ساختمانی، بیمه‌های اصلی را تهیه کند و مجری ذیصلاح و ناظر باید آن را کنترل و در گزارش خود درج کنند.

آیا پروژه‌ات بیمه دارد؟
بیمه فقط هزینه نیست، ضمانت ادامه کار است!
👷‍♂️ بیمه مسئولیت، تمام خطر، و ساختمان‌های مجاور سه ستون امنیت پروژه هستند.

در پروژه‌های ساختمانی، رابطه‌ی بین کارفرما و مجری ذیصلاح یکی از حساس‌ترین روابط کاری است.کارفرما سرمایه‌گذار پروژه است، و مجری ذیصلاح مسئول اجرای اصولی و قانونی ساختمان.اما در عمل، همیشه رضایت کامل وجود ندارد! چرا؟

🔹 ۱. تفاوت دیدگاه‌ها

• کارفرما: به‌دنبال کاهش هزینه‌ها و سرعت در اجراست.

• مجری ذیصلاح: موظف است کار را مطابق آیین‌نامه و مقررات انجام دهد، حتی اگر باعث افزایش هزینه یا زمان شود.

🎯 نتیجه: گاهی مجری برای حفظ کیفیت، جلوی خواسته‌های اقتصادی کارفرما می‌ایستد و این ممکن است باعث نارضایتی شود.

🔹 ۲. آگاهی کارفرما از نقش مجری

بسیاری از کارفرماها هنوز نمی‌دانند مجری ذیصلاح چه وظیفه‌ای دارد.
تصورشان این است که مجری «پیمانکار» است و باید فقط اجرا کند، در حالی که مجری نماینده قانون در کارگاه است.

📘 مجری ذیصلاح پاسخ‌گوی سازمان نظام مهندسی و شهرداری است، نه صرفاً خواسته‌های شخصی کارفرما.

🔹 ۳. کیفیت اجرا و نظم کارگاهی

در پروژه‌هایی که مجری ذیصلاح حضور واقعی دارد:

• ایمنی کارگاه رعایت می‌شود

• بتن‌ریزی اصولی و مستند انجام می‌گیرد

• خطاهای اجرایی کمتر است

در این حالت، رضایت کارفرما معمولاً بالا است چون:
✅ دوباره‌کاری ندارد
✅ کیفیت کار محسوس است
✅ روند کار شفاف است

اما در کارگاه‌هایی که مجری فقط «اسمی» حضور دارد (صوری):
❌ کنترل کیفی ضعیف است
❌ ناظر با مشکل مواجه می‌شود
❌ کارفرما در پایان دچار هزینه‌های پنهان می‌گردد

🔹 ۴. شفافیت مالی و قراردادی

نارضایتی اغلب از قراردادهای مبهم ناشی می‌شود:

• نبود جدول زمانی و پرداخت مرحله‌ای

• نداشتن فهرست ریز کارها

• اختلاف در هزینه مصالح

🔑 راه‌حل: تنظیم قرارداد دقیق بین کارفرما و مجری شامل:

• محدوده مسئولیت

• برنامه زمان‌بندی

• نحوه پرداخت

• شرایط فسخ

🔹 ۵. تعامل با مهندس ناظر و دستگاه نظارت

اگر مجری با ناظر هماهنگ باشد، رضایت کارفرما بیشتر است چون پروژه بدون تنش پیش می‌رود.اما در مواردی که مجری و ناظر باهم اختلاف دارند، کارفرما معمولاً سردرگم می‌شود و احساس می‌کند پروژه کند پیش می‌رود.

🔹 نتیجه‌گیری

رضایت کارفرما از مجری زمانی حاصل می‌شود که:
✅ مجری واقعاً در کارگاه حضور داشته باشد
✅ کارفرما بداند مجری مجری است، نه پیمانکار
✅ ارتباط شفاف و حرفه‌ای بین طرفین برقرار باشد
✅ کیفیت بر هزینه اولویت داشته باشد

«رضایت کارفرما از مجری ذیصلاح زمانی واقعی است که قانون، کیفیت و صداقت در کارگاه باهم جمع شوند.»

👷‍♂️ مجری حرفه‌ای می‌سازد، کارفرمای آگاه حمایت می‌کند، ناظر تأیید می‌کند.

در پروژه‌های ساختمانی، مخصوصاً ساختمان‌های بتنی، حضور مجری ذیصلاح و مهندس ناظر نقش حیاتی دارد.
اما در بسیاری از کارگاه‌ها، این دو مفهوم باهم اشتباه گرفته می‌شوند یا عملاً حذف می‌گردند.
نتیجه؟ 👇
❌ ضعف در کنترل کیفیت بتن
❌ عدم رعایت آیین‌نامه‌ها
❌ خطرات جانی و مالی برای ساکنان آینده

🔹 مجری ذیصلاح کیست؟

مجری ذیصلاح، شخص حقیقی یا حقوقی است که دارای پروانه اشتغال به کار اجرای ساختمان از سازمان نظام مهندسی ساختمان است.
وظایف اصلی او:

• اجرای صحیح نقشه‌ها و جزئیات مصوب

• تأمین ایمنی کارگاه و کارگران

• کنترل کیفیت مصالح و بتن

• هماهنگی بین کارفرما، ناظر و دستگاه نظارت

• امضای پایان کار از نظر اجرا

📘 ماده ۴ قانون نظام مهندسی: اجرای ساختمان‌ها باید توسط مجری ذیصلاح انجام شود.

🔹 مهندس ناظر چه نقشی دارد؟

مهندس ناظر وظیفه کنترل و نظارت بر اجرای صحیح عملیات ساختمانی را دارد.
او مسئول تأیید یا رد مراحل اجرایی است، نه اجرای آنها.
ناظر باید:

• کنترل کند بتن‌ریزی مطابق نقشه و آیین‌نامه باشد

• نمونه‌گیری و آزمایش‌های بتن انجام شود

• میلگردها طبق نقشه اجرا شوند

• از اصلاح خطاها اطمینان حاصل کند

⚠️ ناظر نباید در نقش مجری ظاهر شود — مسئولیت‌ها جدا هستند!

🔹 در ساختمان بتنی، مهم‌ترین نقاط نظارت:

1. پی و فونداسیون: کنترل ابعاد، آرماتورگذاری، بتن مگر، رطوبت‌گیر

2. ستون‌ها: موقعیت دقیق، وصله‌ها، پوشش بتن

3. سقف‌ها: فاصله میلگردها، قالب‌بندی، ویبره، عمل‌آوری

4. بتن‌ریزی: دمای هوا، ویبره، نمونه‌گیری (کیوب یا استوانه‌ای)

5. رفع اشکالات: هر ترک یا حفره باید ثبت و گزارش شود

🔹 اگر مجری ذیصلاح نباشد، چه می‌شود؟

• مسئولیت اجرای غلط بر عهده مالک است.

• شهرداری ممکن است پایان کار را صادر نکند.

• در صورت بروز حادثه، ناظر نیز به اتهام قصور تحت پیگرد قرار می‌گیرد.

• کیفیت ساخت پایین و دوام ساختمان کم می‌شود.

🔹 چطور تشخیص دهیم مجری ذیصلاح وجود دارد؟

✅ پروانه اشتغال معتبر از سازمان نظام مهندسی
✅ معرفی رسمی مجری در پروانه ساختمانی
✅ تابلو معرفی مجری در محل پروژه
✅ حضور فعال در کارگاه و امضای صورت‌جلسات

👷‍♂️ مجری می‌سازد
👀 ناظر کنترل می‌کند
📜 کارفرما تأمین مالی می‌کند

هرکدام جای خود را دارند و نبود یکی، تعادل پروژه را به‌هم می‌زند.

«اگر امروز مجری ذیصلاح در کارگاهت نیست، یعنی کیفیت و ایمنی را به شانس سپرده‌ای!»

🔧 مجری می‌سازد، ناظر تأیید می‌کند، قانون حمایت می‌کند.