کارگاه ساختمانی محیطی پرخطر است،ارتفاع، تجهیزات سنگین، مصالح حجیم و فعالیت‌های پرریسک.به همین دلیل، قانون‌گذار برای اشتغال در چنین محیطی شرایط سنی و اقامتی مشخصی تعیین کرده است.با این‌حال، در برخی پروژه‌ها هنوز دیده می‌شود که افراد زیر ۱۸ سال یا اتباع فاقد مجوز مشغول به کار هستند.
این موضوع هم غیراخلاقی و هم غیرقانونی است.

🔹 ۱. کار افراد زیر ۱۸ سال در کارگاه‌ها

طبق ماده ۷۹ قانون کار جمهوری اسلامی ایران:

“به‌کارگیری افراد کمتر از ۱۵ سال تمام ممنوع است.”

و طبق ماده ۸۰ و ۸۴ قانون کار:

افراد ۱۵ تا ۱۸ سال فقط در کارهای سبک و غیرمضر مجاز هستند، آن‌هم با گواهی سلامت و اجازه کتبی ولی یا قیم.

⚠️ نتیجه:
✅ هیچ فرد زیر ۱۸ سال نباید در محیط‌های پرخطر مانند کارگاه‌های ساختمانی فعالیت کند.
✅ این کار تخلف محسوب می‌شود و در صورت بروز حادثه، کارفرما و مجری هر دو مسئولیت کیفری و مالی خواهند داشت.

🔹 ۲. اشتغال اتباع بیگانه

طبق ماده ۱۲۰ تا ۱۲۹ قانون کار:

اتباع خارجی فقط در صورتی مجاز به کار هستند که دارای:

  • پروانه کار معتبر از وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی باشند.

  • و شغل آنها در فهرست مشاغل مجاز برای اتباع بیگانه باشد.

بدون داشتن مجوز رسمی:
❌ کارفرما مرتکب تخلف می‌شود
❌ بیمه کارگران ممکن نیست
❌ در صورت حادثه، خسارت کامل بر عهده کارفرما خواهد بود

📘 در بسیاری از پروژه‌ها دیده می‌شود که اتباع بدون مجوز یا بدون بیمه مشغول به کار هستند — این موضوع از دید بازرسی کار و ناظر فنی تخلف جدی است.

🔹 ۳. نقش ناظر و مجری ذیصلاح

  • مجری ذیصلاح: موظف است از به‌کارگیری نیروی فاقد شرایط قانونی جلوگیری کند.

  • ناظر: باید در بازدیدهای دوره‌ای، وضعیت نیروی انسانی را بررسی و در صورت مشاهده تخلف، گزارش کتبی به نظام مهندسی و شهرداری ارائه دهد.

  • کارفرما: مسئول اصلی تأمین نیروی مجاز و دارای مجوز کار است.

🔹 ۴. عواقب قانونی و حرفه‌ای

❌ جریمه نقدی سنگین برای کارفرما طبق ماده ۱۸۱ قانون کار
❌ تعلیق یا لغو پروانه مجری در صورت تکرار تخلف
❌ توقف کارگاه توسط اداره کار یا شهرداری
❌ مسئولیت کیفری در صورت وقوع حادثه برای افراد زیر ۱۸ سال یا اتباع فاقد مجوز

🔹 ۵. چک‌لیست کنترل نیروهای کارگاه

✅ کارت ملی یا مجوز اقامت معتبر برای اتباع
✅ پروانه کار رسمی صادره از وزارت کار
✅ شناسنامه و مدرک سنی نیروهای ایرانی
✅ دفتر حضور و لیست بیمه نیروها
✅ کنترل مستند توسط مجری و ناظر

🔹 ۶. جمع‌بندی

🚫 کارگاه ایمن، محل کار کودک یا نیروی غیرمجاز نیست.
مجری حرفه‌ای، امنیت و قانون را فدای سرعت و ارزانی نمی‌کند.

👷‍♂️ به‌کارگیری نیروی فاقد صلاحیت یا غیرقانونی، نه‌تنها تخلف از قانون است بلکه بی‌توجهی به جان انسان‌ها محسوب می‌شود.

آیا در کارگاهت افراد زیر ۱۸ سال یا اتباع بدون مجوز کار می‌کنند؟
قانون می‌گوید نه، وجدان هم می‌گوید نه!